Het beter voorspellen van de evolutie van de mentale gezondheid van jongeren die de volwassen leeftijd bereiken, dat is de doelstelling van twee universitaire leerstoelen ‘Psychiatry in Transition’. Die werden onlangs voorgesteld aan het grote publiek. De ene aan de KULeuven is Nederlandstalig (‘Youth in Transition : Mental Health in a Challenging Period’). De andere is Franstalig (‘Psychiatrie de Transition dans un Monde en Transition’) en kwam er op initiatief van het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola, het Erasmusziekenhuis, het Universitair Ziekenhuis Brugmann en de Dienst voor Geestelijke Gezondheidszorg van de ULB.
De beide academische structuren hopen snel interdisciplinaire onderzoeksprojecten op het getouw te zetten dankzij de 600.000 euro steun per vier jaar en per leerstoel, toegekend door het Julie Rensonfonds, het Koningin Fabiolafonds en de Koning Boudewijnstichting. Het doel? De resultaten vertalen naar het vakgebied, maar ook onderwijs en kennis delen betreffende overgangspsychiatrie, een vakgebied op het kruispunt van de zorg in de kinder- en volwassenenpsychiatrie. Een innovatieve aanpak, zowel inhoudelijk als formeel.
“Naar schatting“10% van de jongerenpopulatie zal ernstige aandoeningen ontwikkelen”
Prof. Delvenne, hoofd van de afdeling kinderpsychiatrie van het UKZKF en houder van de leerstoel voor de ULB, zegt in een recent persbericht dat er dringend transitieoplossingen moeten gevonden worden voor jongeren die risico’s lopen op volwassen leeftijd: “Momenteel wordt geschat dat in België 10% van de jongerenpopulatie ernstige aandoeningen zal ontwikkelen. Naar schatting zou ook 5% van de bevolking nood hebben aan een interventie. Transitie is een belangrijk maatschappelijk thema.”
Diverse doelstellingen: meer inzicht in de behoeften, betere zorg, innoveren, informeren…
Het doel van de leerstoel aan de ULB is drievoudig :
- Het beter begrijpen van de behoeften van jongeren tijdens de meest kwetsbare periode van hun leven, in de late adolescentie en de vroege volwassenheid;
- Om de onderbreking in de continuïteit van de zorg en de ondersteuning van de klinische afdelingen voor kinderen, jongeren en volwassenen, te compenseren;
- Innoveren in de zorg voor jongeren, aangepast aan hun levensfase en aan de huidige tijd.
Voor de nieuwe leerstoel aan de KULeuven wijken de doelstellingen lichtjes af, al blijft er een duidelijke link:
- Meer kennis vergaren over de ontwikkeling van mentale gezondheidsproblemen en de weerbaarheid van jongeren;
- De huidige zorg verbeteren door hem beter aan te passen aan hun levensstijl;
- De organisatie van de zorg bij jongeren optimaliseren: welke hindernissen ontmoeten ze op hun weg? Welke verbeteringen stellen ze voor?
- Informatietools voor jongeren, hun gezin, de betrokken organisaties en de zorgverstrekkers ontwikkelen.
Actie-onderzoek methodologie
In eerste instantie zullen de teams aspecten identificeren die kunnen bijdragen tot de psychopathologie tijdens de overgangsleeftijd, maar ook de elementen die aantonen dat een jongere de zorg zal moeten verderzetten om de juiste ondersteuning beter te plannen. In dit kader zullen onderzoekers (kinder)psychiaters verschillende groepen jongeren (tussen 17 en 20 jaar) ontmoeten die op zoek zijn naar psychiatrische of psychologische hulp, al dan niet afhankelijk van de jeugdzorg, en zullen ze verschillende psychologische, emotionele en sociale kenmerken beoordelen, evenals hun levensgeschiedenis, cognitieve capaciteiten en leervermogen, verslavingen, enz… Zij zullen gedurende twee à vier jaren opgevolgd worden op gebied van sociale integratie en autonomie, maar ook op gebied van een eventuele vraag naar psychiatrische zorg. Op basis van dit onderzoek zullen onderwijs- en kennisuitwisselingsactiviteiten worden ontwikkeld. Daarnaast zal preventieve bijstand worden voorgesteld of andere specifieke interventies voor jongeren en hun gezinnen om de overgang van de zorg te dekken.
Innoveren voor een betere opvolging en kwaliteit van de opvang van jongeren in de overgang
Ook op het gebied van onderzoek is de vorm van dit project innovatief. “Het is een paradigmaverschuiving in het onderzoek. Deze in actie verankerde methodiekkeuze zal ons hopelijk helpen om zowel onze kennis, onze methoden, onze systemen als onze resultaten op het gebied van de kwaliteit van de zorg en de begeleiding van jongeren in transitie uit te breiden. Deze invalshoek maakt het mogelijk om verder te gaan dan de psychiatrische pathologie en na te denken over de invloed van psychologisch welzijn op hun toekomstige volwassenheid. Het in kaart brengen van risicofactoren maakt het mogelijk om nieuwe wegen voor te stellen; en met een degelijk mechanisme voor het delen van kennis tussen professionals en communicatie met families, denken we zelfs de ontwikkeling van meer acute pathologieën bij bepaalde patiënten te kunnen voorkomen,” legt Prof. Delvenne uit.
Ook bij de KUL staat innovatie centraal, want daar zal men gebruik maken van virtual reality bij het onderzoek. Dit om de ontwikkeling van psychopathologische aandoeningen in de overgangsperiode positief te beïnvloeden, of zelfs te voorkomen.
→ Een Franstalig symposium ‘Quels Soins Psy pour la Transition?’ wordt georganiseerd op de campus van de Faculté de Médecine van de ULB en het Erasmus Ziekenhuis op 15 mei 2020 met alle Franstalige partners.
