Zogenaamde AI companions zijn enorm populair bij jonge Amerikanen. Volgens een recent onderzoek hebben bijna drie op de vier tieners zo’n virtuele vriend die de klok rond beschikbaar is. Maar die artificiële relaties houden psychologische en sociale risico’s in voor minderjarigen, waarschuwen experts.

72% van de 13- tot 17-jarige Amerikanen heeft al eens een AI companion (of virtuele vriend) getest. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Amerikaanse ngo Common Sense Media in juli heeft gepubliceerd. Meer dan de helft van die groep jongeren spreekt regelmatig met een virtuele vriend, en ongeveer een op de acht zelfs elke dag.

→ Lees het volledige onderzoek van Common Sense Media (in het Engels)

Een populaire trend

Op platforms als ChatGPT, Character.AI, Replika en Nomi kan je een digitale gesprekspartner creëren voor wie je zelf de voornaam, persoonlijkheid en soms zelfs de stem kan kiezen, schrijft de ngo. Tieners gebruiken die om te chatten, bepaalde gesprekken te oefenen, morele steun te vragen of romantische uitwisselingen te hebben.

“Met AI heb je altijd gelijk en ben je altijd interessant”, vertelt de 18-jarige Ganesh aan Associated Press. Zijn vriendin Kayla is 15 en zegt dat ze ChatGPT om tips vraagt voor haar verjaardagsfeest of gebruikt om delicate berichten te schrijven, maar geeft ook aan dat de app soms te veel ruimte inneemt in haar leven.

Handig of verslavend?

Een derde van de ondervraagde tieners zegt dat ze ernstige gesprekken liever met een artificiële intelligentie voeren dan met een mens. Een kwart geeft zelfs toe persoonlijke informatie met zo’n platform te hebben gedeeld. Voor sommigen biedt AI een luisterend oor, terwijl anderen er een hechte band mee ontwikkelen. “Die artificiële intimiteit beantwoordt aan de universele menselijke behoefte aan verbinding, maar dreigt echte relaties te overschaduwen”, waarschuwt de Australische onderzoeker Rob Brooks in zijn boek Artifial Intimacy. 

Overdaad schaadt

Volgens de ngo Common Sense Media kunnen die tools perverse effecten hebben. In haar studie waarschuwt ze voor:

• de systematische goedkeuring van wat gebruikers zeggen, wat de ontwikkeling van een kritische geest bemoeilijkt;
• een mogelijke blootstelling aan seksuele, stereotiepe of gevaarlijke inhoud;
• het risico op overmatige gehechtheid, wat al tot tragedies heeft geleid.

Een 14-jarige die een verslavende relatie had ontwikkeld met een chatbot, stapte in 2023 uit het leven. Uit een meer recente enquête van de Washington Post bleek dat de ingebouwde chatbot van Instagram mogelijk tieners heeft geholpen bij het plannen van hun zelfmoord, zonder dat hun ouders die functie konden uitschakelen.

Steeds luidere roep om regulering

Common Sense Media pleit er dan ook voor de toegang tot AI companions te verbieden voor wie jonger is dan 18 jaar, in afwachting van echte voorzorgsmaatregelen. Daarnaast roept de ngo bedrijven op om de leeftijdscontrole op te voeren, inhoud strenger te modereren en de veiligheid van minderjarigen voorop te stellen wanneer ze hun tools ontwikkelen. Tegelijkertijd neemt de politieke druk toe: verschillende nabestaanden hebben juridische stappen ondernomen tegen OpenAI en Character.AI. Die bedrijven worden ervan beschuldigd advies te hebben geven dat tot zelfmoord kan leiden. In de Verenigde Staten eisen 44 procureurs-generaal dat die technologieën strikt worden gereguleerd en voert een petitie druk uit op Meta om zijn chatbots voor tieners te blokkeren.

Weldra ook een Europees fenomeen?

Voorlopig blijft die trend nog beperkt in Europa, maar daar kan verandering in komen naarmate AI-toepassingen meer ingeburgerd raken. Dat plaatst ouders voor een ongekend dilemma: moeten ze die nieuwe tools verbieden, er toezicht op houden of hun kinderen erbij begeleiden?

“Paniek is geen oplossing, maar voorzorgsmaatregelen zijn absoluut noodzakelijk”, benadrukt de ngo. “We mogen niet vergeten dat die zogenaamde trouwe vriend die altijd voor je klaarstaat, geen emoties of geweten heeft. AI companions zijn een illusie die uit niets anders dan code bestaan.”

Lees ook:

• Opsporen van hartafwijkingen bij kinderen met behulp van ruimtetechnologie

• Het huis Mado Sud ondersteunt de geestelijke gezondheid van jongeren

• Technologie zorgt voor revolutie in pediatrische thuiszorg

• Zeldzame ziekte:voor het eerst krijgt een baby gepersonaliseerde gentherapie in de VS

• Geestelijke gezondheid in Brussel, realiteiten en perspectieven, een zot parcours

Verschillende Brusselse ziekenhuizen ontvingen onlangs een internationale accreditatie of heraccreditatie van Accreditation Canada, die de kwaliteit en veiligheid van de zorg aantoont. Onder andere het UMC Sint-Pieter en het Kinderziekenhuis Koningin Fabiola kregen die erkenning, wat benadrukt dat de teams uitstekend werk leveren en eraan herinnert dat de hoofdstad ook een referentie is voor de behandeling van de jongste patiënten.

Meer dan 2.390 criteria werden onderzocht: bestuur, spoeddienst, intensieve zorg, verloskunde, oncologie, beeldvorming, pediatrie, enz. Onafhankelijke deskundigen evalueerden alles om de veiligheid, de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg te controleren. Voor het UMC Sint-Pieter is die erkenning “iets om trots op te zijn en tegelijkertijd een uitnodiging om naar voortdurende verbetering te streven.”

Verschillende Brusselse ziekenhuizen werden beloond voor hun inspanningen

Het UMC Sint-Pieter is het ziekenhuis dat de accreditatie het meest recent heeft ontvangen, maar het is niet de enige voorziening in Brussel die aan dit proces deelneemt. De afgelopen jaren hebben verschillende Brusselse ziekenhuizen een internationale accreditatie verkregen:

• Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (UKZKF): het enige pediatrische universitaire ziekenhuis in België heeft zijn gouden accreditatie verlengd met een uitzonderlijke score van 96,7%. Het is een referentie voor pediatrische zorg.
• Erasmusziekenhuis: de gouden accreditatie in 2024 beloonde zijn vooruitstrevende zorg en zijn rol in medisch onderzoek.
• Cliniques universitaires Saint-Luc: behaalde in 2019 als eerste algemeen ziekenhuis in België platina, wat nog beter is dan goud.

Kinderen staan centraal

Hospichild zet zich voornamelijk in voor de gezondheid van kinderen en jongeren. Het UKZKF is een goed voorbeeld van de dynamiek in Brussel. Alle diensten zijn er geëvalueerd en aangepast aan de behoeften van jonge patiënten, van de pediatrische spoeddienst, chirurgie, oncologie en intensieve zorg tot revalidatie. De nadruk ligt niet alleen op de kwaliteit van de behandelingen, maar ook op het psychologische en sociale welzijn van de kinderen, waarbij de ouders nauw betrokken worden bij het zorgtraject.

Brusselse ziekenhuizen als referentie dankzij internationale accreditatie

Dankzij die erkenningen is Brussel een toonaangevende Europese hoofdstad op het gebied van geaccrediteerde zorg. De patiënten, zowel volwassenen als kinderen, kunnen gerust zijn. Verschillende van hun ziekenhuizen zijn erkend via internationale normen, die garant staan voor veiligheid, innovatie en een menselijke benadering.

LEES OOK:

• Nieuw in het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (UKZKF): de baby-eenheid

• Nieuwe ziekenhuisgroep geeft de gezondheid in Brussel een duwtje in de rug

• Oproep aan de ziekenhuizen: nationaal onderzoek naar de morbiditeit van RSV bij kinderen in België

• Knuffelbeerziekenhuis: een nieuwe editie om kinderen kennis te laten maken met de medische wereld

De terugkeer naar school vormt altijd een grote stap, maar voor sommige kinderen – met een handicap, ernstige ziekte of ingeschreven in het buitengewoon onderwijs – ligt dat net wat gevoeliger. Elk nieuw schooljaar is uniek: nieuwe gezinsorganisatie, medische opvolging, aanpassing aan de school, enz.

Op de website van Hospichild vind je allerlei informatie terug over het buitengewoon onderwijs, zoals:

→ Onderwijs en handicap

→ Tijdens de ziekte en de ziekenhuisopname 

Verandering kan angstgevoelens opwekken.

Daarom benadrukt het Franstalige Office de la Naissance et de l’Enfance (ONE) de boodschap dat elk kind het begin van een nieuw schooljaar ervaart als een overgangsmoment, waar stress en onzekerheid mee gepaard kunnen gaan. Ze moeten zich immers aanpassen aan nieuwe plaatsen, nieuwe volwassenen en nieuwe ritmes. Kinderen met specifieke behoeften ervaren deze veranderingen vaak nog intenser:

• een omgeving die soms moeilijk te begrijpen is;
• fysieke of psychologische vermoeidheid;
• behoefte aan speciale zorg of aanpassingen;
• risico op isolatie van de groep.

Buitengewoon onderwijs en inclusie in Brussel

In Brussel kunnen gezinnen kiezen uit twee opties:

• buitengewoon onderwijs, waarvan verschillende soorten worden georganiseerd naargelang de behoeften (motorische, visuele, auditieve, intellectuele of leerstoornissen, enz.);
• regulier onderwijs met integratie, waarbij het kind sommige of alle lessen kan bijwonen met redelijke aanpassingen en begeleiding van een gespecialiseerde dienst (Travaillerpour.be, CLB, begeleidingsdiensten).

Deze dubbele optie betekent dat het schooltraject van elk kind kan worden afgestemd op zijn of haar individuele situatie en medische, sociale en pedagogische behoeften. Er zijn ook mogelijkheden voor kinderen die zich niet kunnen verplaatsen en thuis of in een ziekenhuis verblijven. Die krijgen ondersteuning van verschillende organisaties, zoals ClassContact (Franstalige organisatie), Bednet, L’École à l’Hôpital et à Domicile (EHD)(Franstalige organisatie).

Hoe kun je je voorbereiden op het nieuwe schooljaar?

Dit zijn enkele aanbevelingen van ONE en de gespecialiseerde diensten in Brussel:

• Maak op voorhand kennis met het onderwijsteam: leerkrachten, opvoeders, directie, CLB, logopedisten of kinesisten die op de gespecialiseerde school aanwezig zijn.
• Bezoek het gebouw met je kind, zodat het zijn of haar weg kan vinden en vertrouwen kan winnen.
• Deel een duidelijk gepersonaliseerd plan tussen ouders, gezondheidsprofessionals en het onderwijsteam: uurroosters, zorg, pedagogische aanpassingen, psychologische opvolging, enz.
• Zorg voor een flexibele overgangsperiode: halve dagen of kortere dagen de eerste paar weken, als de gezondheid of handicap dit vereist.

Aanwezige ouders en familieleden

Het is belangrijk dat ouders aanwezig zijn om het kind te kunnen geruststellen, zeker aan het begin van het nieuwe schooljaar. Dat geldt immers voor alle kinderen. Maar voor een ziek kind of kind met een beperking gaat dat vaak gepaard met een duidelijkere afstemming met de artsen en specialisten, ingrijpendere aanpassingen van de gezinsorganisatie en in sommige gevallen met een familielid of begeleider die het kind vergezelt aan het begin van het schooljaar om zo de overgang te vergemakkelijken. De school is immers niet alleen een plek om bij te leren, maar een goede start van het schooljaar is ook belangrijk voor de maatschappelijke integratie van het kind. De school organiseert vaak groepsactiviteiten, voorstellingscirkels en aangepaste spelletjes zodat iedereen er zijn plaats kan vinden. In sommige gespecialiseerde scholen in Brussel zijn er programma’s om vermenging en uitwisseling met het reguliere onderwijs aan te moedigen, om zo isolatie te voorkomen en inclusie te bevorderen.

Schoolkalenders per onderwijstaal

In Brussel bestaan er twee verschillende schoolkalenders, ook in het buitengewoon onderwijs.

• Aan Franstalige kant (Federatie Wallonië-Brussel) werd de kalender in 2022 gewijzigd: de zomervakantie werd teruggebracht tot zeven weken, met meer rustperiodes in de loop van het jaar.
• Aan Nederlandstalige kant bleef de schoolkalender ongewijzigd.

Dit betekent dat de startdatum van het nieuwe schooljaar en de vakantieperiodes verschillen naargelang het gekozen netwerk. Het is belangrijk om dit in het achterhoofd te houden, zeker als je kinderen naar verschillende scholen gaan.

→ Naar de gemengde kalender van La Ligue des familles (in het Frans)

À LIRE AUSSI :

• Bednet viert 20 jaar: onderwijsbrug voor duizenden zieke leerlingen

• Onderwijs en handicap

• Onderwijs thuis of in het ziekenhuis