Focus

Milieugeneeskunde en kleuters: focus op het initiatief ‘Docteur Coquelicot’

‘Docteur Coquelicot’ kwam er in 2020 op initiatief van huisartsen en andere gezondheidsprofessionals in België, als vulgariseringsproject voor milieugeneeskunde. Via een blog en in samenwerking met het SSMG (Société Scientifique de Médecine Générale) en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, infomeren en vormen ze zowel het brede publiek als zorgverleners die hun kennis willen verbreden. We hadden een gesprek met huisarts Jessica Beurton en kinderverpleegkundige Céline Bertrand, beide docenten in onderwerpen rond milieugeneeskunde, met de focus op de kleutertijd.

Volgens de WGO omvat de milieugeneeskunde de aspecten van de menselijke gezondheid, met inbegrip van de levenskwaliteit. Die worden bepaald door de fysische, chemische, biologische, sociale, psychosociale en esthetische factoren van ons milieu. In vergelijking met Frankrijk hinkte België lange tijd achterop met betrekking tot de preventie en bewustmaking van het brede publiek rond dit thema. Vandaag vindt een versnelde bewustwording plaats en duiken er regelmatig nieuwe initiatieven op. Via de vulgariseringsblog Docteur Coquelicot verkrijgen gezondheidsprofessionals en het brede publiek toegang tot content over milieugeneeskunde. De leden van de cel ‘Leefmilieu’ van SSMG laten bezoekers meegenieten van hu expertise en bieden opleidingen aan voor beide doelgroepen.

Vulgarisering van content rond milieugeneeskunde

Docteur Coquelicot is dus een recent initiatief van dr. Sarah De Munck, gespecialiseerde huisarts in milieugeneeskunde, die de preventie-ideeën wou delen met zoveel mogelijk mensen en dr. John Pauluis, verantwoordelijke van de cel ‘Leefmilieu’ van het SSMG (die reeds 40 jaar bestaat). Zij wilden het publiek en de zorgverstrekkers gemakkelijke toegang tot informatie over dit onderwerp en zelfs opleidingen rond goede praktijken bieden. Momenteel wordt het platform beheerd door verschillende leden van de cel ‘Leefmilieu’. Ze doen dit naast hun dagelijkse activiteiten. De vulgariserende blog omvat artikels (soms om een alarm te verspreiden), infographics en fiches met nuttige aandachtpunten voor alledag.

Het belang van een vroegtijdige aanpak en de terugkeer naar de soberheid

Van alle beschikbare informatie, is er volgens Céline Bertrand één element dat wordt onderschat of zelfs vergeten: “De bewustwording van de risicovolle omgevingsfactoren moet zo vlug mogelijk tot stand komen bij het individu. Daarom moeten vrouwen en de mensen die hen omringen, nog voor de zwangerschap het organisme ontgiften. Aanstaande moeders moeten vanzelfsprekend stoppen met roken, alcoholgebruik, sterk bewerkte voedingsmiddelen eten… Maar ook de omgeving moet zijn rol spelen!”  Jessica Beurton treedt haar bij: “Het hele gezin moet zich bewust worden en zijn eetgewoonten aanpassen, nog voor de komst van de baby. Kunnen we echt niet zonder al die producten? Heel wat schadelijke elementen voor het organisme moeten we bannen, en gewoon een eenvoudige en natuurlijke levenswijze aannemen. Terug naar de essentie en de soberheid!”

Opleidingen voor het brede publiek en de professionals 

De cel ‘Leefmilieu’ van het SSMG organiseert opleidingen om deze waarden van soberheid en een gezonde levenswijze over te brengen op zoveel mogelijk mensen. Ze richten zich tot het brede publiek, scholen en gezondheidsprofessionals. Voor elk thema wordt standaard een uur uitgetrokken, maar dat kan aangepast worden op maat van de wensen en behoeften van de groep (volle of halve dag…). Het team van in België gevestigde gezondheidsprofessionals is beschikbaar voor infosessies in de lokalen van de aanvrager of van het SSMG in Brussel.

Docteur Coquelicot, een project van het SSMG 

Ter info:  SSMG staat dus voor Société Scientifique de Médecine Générale (ofwel Wetenschappelijke Vereniging voor Huisartsengeneeskunde). De vzw bestaat vijftig jaar en telt ruim 3.000 huisartsen in België. Ze bestaat uit verschillende cellen, zoals de cel Leefmilieu, de cel Ouderen, de cel Geneesmiddelen, de cel mentale gezondheid, de cel Voeding en andere. Het SSMG wil de huisarts bijstaan in drie essentiële en specifieke taken: het toedienen van kwalitatieve zorg als vlot toegankelijke buurtwetenschapper, de communicatie met patiënten, de paramedici en de andere huisartsen en specialisten, de analyse van tal van variabelen die de prioriteiten bepalen en het gebruik van een centraal medisch dossier.

 Ontdek de blog ‘Docteur coquelicot’ 

 

Sofia Douieb

 

LEES ONZE ANDERE FOCUSARTIKELS:

Reportage: Ronald McDonald Huis brengt het gehospitaliseerde kind dichter bij zijn familie

Het Ronald McDonald Huis in Brussel biedt de ouders van kinderen die verblijven in UZ Brussel, of in andere ziekenhuizen in de buurt, een warm en gastvrij verblijf. De ouders, broers en zussen kunnen er logeren op een boogscheut van het ziekenhuis, zodat ze het zieke kind elke dag kunnen bezoeken. Het patiëntje wordt omringd met de nodige liefde en ondersteuning, zodat het zijn emotionele evenwicht behoudt. De nabijheid van het gezin is essentieel voor een goed verloop van het genezingsproces, zoals blijkt uit een studie. Dit Huis heeft dus vele verdiensten. Hospichild ging er een kijkje nemen en werd rondgeleid door directrice Ingrid Vanlerberghe. Een reportage.

Enfants hospitalisés répit
Keeping families close – ©Sofia Douieb

 

Een kubus met grote ramen lijkt uit de grond op te rijzen in een groene omgeving. Een banner, een affiche en een bord vermelden discreet: Ronald McDonald Kinderfonds België – ‘Keeping families close’. Wij zijn aan het juiste adres. De deur geeft uit op een trappenhuis, badend in oranje licht dat binnenvalt door de ramen met kleurfilter.

House Manager Ingrid Vanlerberghe – ©Sofia Douieb

Onderaan de trap wacht de nieuwe directrice Ingrid Vanlerberghe ons breed glimlachend op. “Welkom in het Ronald McDonald Huis,” zegt ze enthousiast. We staan in een enorme ruimte, de blik in de richting van twee zeer ruim terrassen. De witte muren weerkaatsen het zonlicht en zorgen voor een warme en felverlichte indruk. Hier start ons bezoek.

Een welkome adempauze voor families van gehospitaliseerde kinderen  

Het gloednieuwe en gastvrije Huis werd in november 2019 officieel geopend door het Internationale Ronald McDonald Fonds. Het is het eerste van zijn soort in Brussel, het 368ste wereldwijd. Smaakvol ingericht en kleurrijk. Delen van de ruimte zijn gemeenschappelijk, andere intiemer en gezellig.

Eethoek – ©Sofia Douieb

“We bevinden ons hier in de leefruimte, met een volledig ingerichte keuken en een ruime eethoek. Hier kunnen de gezinnen maaltijden bereiden, een koffie drinken of een (gratis aangeboden) drankje nuttigen”, steekt Ingrid van wal. “Maar het is ook een leefruimte om te socializen met de andere gasten en het isolement te doorbreken. Zeker wanneer je kind in het ziekenhuis verblijft, is het belangrijk dat je ervaringen kunt delen en je zo minder alleen voelt. Voor de broers en zussen is er een vrij toegankelijke speelkamer met tv, knuffels, speelgoed, lego…. In een kleinere, aparte ruimte staan een sofa en een bibliotheek. Deze plaats biedt meer intimiteit, bijvoorbeeld voor wanneer de grootouders langskomen in het Huis. Op de beide grote terrassen kan je wat frisse lucht opsnuiven of genieten van de zon. De slaapruimte omvat tien mooie kamers met uitzicht op het bos, elk met twee comfortabele bedden, een apart toilet en een grote douchecel.”  Deze vorm van comfort lijkt misschien wat overbodig, wanneer je zieke kind pijn lijdt in het ziekenhuis, maar het tegendeel is waar. De ouders vinden hier de nodige rust om op adem te komen.

Geen strikte toegangsvoorwaarden

Er worden niet veel voorwaarden opgelegd aan wie een poos – van een nacht tot een periode van meerdere maanden – in het Huis wil verblijven. De enige voorwaarde is dat je kind opgenomen is in om het even welk ziekenhuis in de buurt. Gezinnen die er verblijven dragen 15 euro per dag bij. En toch wordt de maximumcapaciteit zelden bereikt (mede omwille van COVID-19). ‘Het Ronald McDonald Huis in Belgie zit nog in de aanloopfase en wil niets liever dan voor het welzijn van zoveel mogelijk ouders, broers en zussen kunnen zorgen. De meeste families worden doorverwezen vanuit het UZBrussel”, zegt nog de house manager.

Lopende en komende activiteiten

De activiteiten van het Ronald McDonald Huis werden afgeremd door de pandemie en moeten nog verder uitgebouwd worden. Aan ideeën alvast geen gebrek bij de dertig vrijwillige medewerkers. Nu alles weer in zijn plooi begint te vallen, wordt er nagedacht over het aanbieden van thuiszorg aan de gasten (kapper, pedicure, massage…), kooklessen, tuinieren, gezinsbijstand, kinderanimatie (paaseieren rapen, bezoek Kerstman…)

Deze kinderfondsknuffel krijgen alle gehospitaliseerde kinderen in België voor Kerst- © Sofia Douieb

Ingrid Vanlerberghe nuanceert: “Activiteiten zijn prima, maar we willen de gezinnen niet overbelasten. Het allerbelangrijkste is dat ze tot rust kunnen komen en zich enkel om hun zieke kind moeten bekommeren. De leefruimte mag niet te druk of lawaaierig zijn, en al dan niet deelnemen aan activiteiten gebeurt steeds in overleg met alle gasten.”

Andere acties van het Ronald McDonald Fonds in België

Het Ronald McDonald Kinderfonds België doet meer dan alleen het gelijknamige Huis financieren. Het steunt al vele jaren diverse andere initiatieven, zoals ‘Geef om een glimlach’ en het uitdelen van een knuffel aan alle kinderen tijdens het ziekenhuis in de Kerstperiode. ‘Geef om een glimlach’ is een project voor de morele en financiële ondersteuning van de gezinnen met kinderen die geboren zijn met een lip-, kaak- of gehemeltespleet. Sinds 2001 Ondertussen werden dankzij dit project al meer dan 1.600 kinderen geholpen.

Info & contact

Dit zijn de links naar de vermelde projecten:

Meer weten? Stuur een mail naar info@kinderfonds.be of bel naar +32 2 307 76 00.

                               Sofia Douieb

 

À LIRE AUSSI :

Muziek in de pediatrie: een ochtend met vzw ‘Une note pour chacun’

De vzw ‘Une note pour chacun organiseert sinds 1992, dus ondertussen al 30 jaar, muzikale activiteiten voor zieke kinderen in vier Brusselse ziekenhuizen. Met hun instrumenten brengen de musici een creatieve en fantasierijke dimensie binnen in de diensten voor kindergeneeskunde. Hospichild liep een ochtend mee met Christian Merveille, de peter van de vereniging en ook muzikant en dichter, en met Pascale de Laveleye, stichter en muzikante, in het schooltje van het Kinderziekenhuis. Een verslag.    

Pascale de Laveleye, stichter en muzikante en Christian Merveille, de president van de vereniging en ook muzikant en dichter –  © Sofia Douieb

 

In de kleuterklas van de Robert Dubois-school treffen we een stel kinderen, dat opgenomen is in de pediatrische afdeling van het UKZKF. Ze zitten rond een grote tafel en proeven van sapjes, koekjes en allerlei tussendoortjes. Sommige krijgen zuurstof toegediend, andere hebben verbanden of zitten in een rolstoel. Maar allemaal lachen en zingen ze uit volle borst. De dirigente is Pascale de Laveleye, muzikante en de oprichtster van ‘Une note pour chacun. Ze zingen de tekst van het zelf geschreven en opgenomen liedje ‘Marmiton. 

Liedjes bedenken met de leerlingen van de Robert Dubois-school 

Het was een bijzondere, zelfs symbolische voormiddag voor de kinderen. De beide leden van de vereniging kwamen hen cd’s brengen met hun eigen creatie. Maar slechts enkelen horen hun eigen stem op ‘Marmiton’. De meesten verblijven nu eenmaal tijdelijk in de school, en gelukkig maar. Want dat betekent dat het beter gaat met hen, of dat ze genezen zijn. De cd-opname is maar een van de vele projecten van de vereniging. Eenmaal per jaar en voor een periode van drie maanden, komen twee muzikanten langs en vragen ze de kinderen om teksten en melodieën te bedenken, muziek te kiezen die ze graag horen, stemmen op te nemen, het cd-hoesje te ontwerpen…  

© Sofia Douieb

Zich leren uitdrukken via zang en muziek  

Dit jaar is er dus de cdMarmitonrond het thema van de keuken en ‘Europa, opgenomen met de lagereschoolkinderen, die handelt over de monumenten van de verschillende landen. “De kinderen amuseren zich niet alleen door samen een artistiek project te realiseren, ze steken er ook iets van op. Het onderwerp wordt behandeld in de lessen, zodat ze hun kennis verbreden en verankeren. Het is een verrijkende ervaring om die vervolgens toe te passen in de muziek,” vertelt een van de onderwijzeressen, terwijl ze kleurpotloden opbergt. Er dan is er ook nog hettherapeutische aspect van zang en muziek. De kinderen kunnen even ontsnappen aan de realiteit, zich uitdrukken, zich kunstenaar voelen, en niet louter patiënten in een ziekenhuis. Wanneer ze achteraf luisteren naar het resultaat van hun werk, zelfs als ze ondertussen genezen zijn, houden ze de cd als een herinnering aan hun verblijf hier en hoe ze er toen aan toe waren. 

Samenwerken met grote namen: “Wij creëren kwaliteitsmuziek!”. 

“En bovendien maken wij kwaliteitsmuziek,” vervolgt Christian Merveille.“Wist je dat we al samenwerkten met grote namen als Adamo, Markaen natuurlijk ook onze peterJosé Van Dam? Wanneer de teksten en melodieën van de kinderen worden uitgevoerd door professionals, krijgen ze meer weerklank en dat vervult hen met trots.”Ook al is het nu al een tijdje geleden, de symbolische waarde van die samenwerking blijft en ze verleent onze vereniging enig aanzien. De artiesten kwamen de kinderen meermaals een bezoek brengen om bij te praten. Christian Merveille vertelt:“Op een dag kwam José Van Dam hier aan met een doos vol snoepgoed. Hij wou ze uitdelen, maar een jongetje met diabetes kon en mocht ze niet aannemen. Daarop kieperde José de snoepjes weg en gaf de doos aan de jongen als geschenk…”De meeste liedjes gaan niet over ziekte of het ziekenhuis, maar heel af en toe gebeurt het toch. Het liedje Attrape ma chanson handelt bijvoorbeeld over niet besmettelijke ziektes, waar mensen toch schrik van hebben. Daarom voelen kinderen zich soms uitgesloten. 

Frédérique Fremaux
Frédérique Fremaux, directrice van de Robert Dubois-school – © Sofia Douieb

Muziek- en zanglessen op maat in de pediatrische afdelingen 

Wanneer ze geen liedjes creëren met de patiëntjes, gaan de zes muzikanten van ‘Une note pour chacunlangs op de pediatrische diensten van vier ziekenhuizen: Erasmus, Saint-Luc,Sint-Pieteren het Kinderziekenhuis.Tijdens de lockdown konden we niet ter plaatse gaan. Toen gebruikten we Zoom via een robot, die op de kamers kwam. Niet ideaal, maar zo konden we wel contact houdenherinnert Pascale de Laveleye zich.Nu mogen we weer langsgaan en hervatten we de activiteiten: zingen op de kamer, muzieklessen…”  

Een woordje over de Robert Dubois-school 

Het initiatief komt dus van de vzw ‘Une note pour chacunen vindt plaats in Robert Dubois-school. Ter herinnering: dit is een scholengroep voor buitengewoon onderwijs type 5. De zeven vestigingen op het Brusselse grondgebied onthalen kinderen en jongeren die in het ziekenhuis verblijven of ambulante zorg krijgen. Wij bezochten de hoofzetel in het UKZKF. De lessen worden in de verschillende instellingen ofwel klassikaal, ofwel aan het bed van de patiënt gegeven. Directrice Frédérique Fremaux:“De leerkrachten volgen het schoolprogramma van het kind en passen zich aan in functie van zijn niveau. Het is heel belangrijk dat het geen achterstand oploopt en zijn vaardigheden behoudt. Toch is alles minder streng geregeld, want het is eerder een recht dan een plicht. We schenken bijzondere aandacht aan de tussenkomsten van artiesten: muzikanten, acteurs, clowns, acrobatenWe organiseren ook uitstappen naar het theater, het museum en de bibliotheek, voor zover de gezondheid van de kinderen dit toelaat. We willen voor hen een positieve omgeving creëren, een soort van welzijnsbubbel waar ze niets anders zijn dan gewoon kinderen.” 

Sofia Douieb

 

LEES OOK

Inclusieve buitenschoolse opvang: focus op de nieuwe vereniging Saola

Voor kinderen met een beperking is het buitenschoolse aanbod nog onvoldoende ontwikkeld. Zeker wat betreft de zogenaamde inclusieve opvang (voor kinderen uit zowel het reguliere als het buitengewoon onderwijs). De nieuwe vereniging Saola wil iets doen aan dit schrijnende gebrek en biedt kunstzinnige en sportieve activiteiten aan. Camille Bernier, ergotherapeute en medeoprichtster van de vzw, sprak met Hospichild. 

art therapy

Vzw Saola werd vorig jaar in mei opgericht. De vereniging biedt in drie (Frans, Engels en Spaans) en weldra vier talen (Nederlands) inclusieve sportieve en kunstzinnige activiteiten aan voor kinderen (van 4 tot 12 jaar) met een lichte tot matige beperking. Er is opvang op woensdagnamiddag en gedurende een deel van de schoolvakanties. De initiatiefnemers zijn Ashley Hall, professor en gespecialiseerde opvoedster, en Camille Bernier, ergotherapeute. Beiden werken aan de ACE of Brussels school, een deels inclusieve school private en internationale school in Oudergem. Die is goed uitgerust voor de activiteiten van de nieuwe vereniging. We spraken met medeoprichtster Camille. 

Vanwaar het idee voor deze vzw?  

Als ergotherapeute aan de inclusieve ACE of Brussels school, kreeg ik vaak vragen van ouders, die hun kind met een beperking wilden inschrijven voor een buitenschoolse activiteit. We vonden niet veel mogelijkheden. Er is duidelijk een tekort. Samen met mijn bazin Ashley bedachten we dat wij over de nodige vaardigheden beschikten om zelf buitenschoolse activiteiten aan te bieden. We wilden ons evenwel niet beperken tot een aanbod voor de kinderen van de school, maar voor iedereen die dat wenst, met of zonder beperking (doorgaans broers en zussen.”

Welke activiteiten bieden jullie aan en hoe kan men zich inschrijven? 

“Op onze gloednieuwe website vinden de ouders een overzicht van het aanbod op woensdagnamiddag: kunst, zwemmen, voetbal en andere sporten. Wie geïnteresseerd is kan zijn kind inschrijven via een formulier met een aantal vragen over het kind. We beschikken namelijk niet over de nodige voorzieningen om kinderen met een ernstige beperking te begeleiden. Momenteel vangen wij op woensdag 12 kinderen op (met en zonder beperking). Wij, dat zijn mezelf en twee andere meertalige gespecialiseerde medewerkers. Wie zijn kind inschrijft voor de woensdagen komt als eerste aan de beurt voor stages tijdens een deel van de schoolvakanties.” 

Hoe zit dat met die stages? 

“Die staan nog niet helemaal op punt. We hebben tot nu enkel vorig jaar in augustus stages georganiseerd in de lokalen van de school. Maar er komen zeker nog kampen, zoals een week met Pasen en drie weken in de zomermaanden. Elke week draait rond een specifiek thema met dagelijkse activiteiten. Vorig jaar waren de thema’s de olympische week en de week van de superhelden. We denken erover de kinderen hier ook te laten overnachten om de ouders een adempauze te gunnen.” 

Interview door Sofia Douieb 

INCLUSIEVE BUITENSCHOOLSE OPVANG IN BRUSSEL 

Naast vzw Saola zijn dit nog enkele buitenschoolse activiteiten (soms Franstalig) voor kinderen met en zonder beperking (brussen en andere): 

  • La septantième is een scoutsafdeling die openstaat voor kinderen met een mentale beperking en activiteiten organiseert op maat van deze en andere kinderen.
  • LuAPE is een aangepaste speelotheek voor kinderen en volwassenen met een beperking in Sint-Pieters-Woluwe. Ze staat open voor iedereen en wil deze mensen ‘toegang bieden tot dromen, verbeelding en creativiteit’.
  • A.M.A Jeunesse Gymbiedt inclusieve lessen aan in gevechtssporten voor kinderen met een mentale of lichamelijke beperking. 
  • Hockey Together is een initiatief ten voordele van mensen met een lichte beperking, kinderen vanaf 5 jaar, jongeren en volwassenen. De omkadering is aangepast en wordt aangeboden door bevestigde spelers.
  •  JJJY-XTRA wil jongeren van 6 tot 14 jaar met een beperking betrekken bij sommige van de aangeboden activiteiten. Indien nodig kan individuele omkadering voorzien worden.
  • Bruxelles-intégration, een website van vzw Badje (bevordert de toegang tot buitenschoolse opvang voor kinderen met een beperking), omvat een lijst met verenigingen die buitenschoolse activiteiten aanbieden voor kinderen met welke beperking ook.

 

LEES OOK : 

Geestelijke gezondheid: Onafhankelijke Ziekenfondsen focussen op de impact van Covid op jongeren

Covid beheerst ons leven nu al bijna twee jaar. Met meer schadelijke gevolgen voor de geestelijke gezondheid van bepaalde categorieën mensen, waaronder jongeren. Tijdens het symposium “Ik was 20 in 2020” van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, dat begin december online is uitgezonden, hebben veel jongeren, deskundigen of actoren uit het veld zich kunnen uitspreken over de soms desastreuze gevolgen van de pandemie. Het verslag. 

Namen deel aan dit 100% digitale symposium, waaraan minstens 350 mensen hebben deelgenomen:

  • Dr. Hans Kluge, directeur van WHO Health Europe
  • Frank Vandenbroucke, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
  • Xavier Brenez, directeur-generaal van het Onafhankelijk Ziekenfonds
  • Prof. Dr. Véronique Delvenne, kinder- en jeugdpsychiater, hoofd van de dienst kinderpsychiatrie aan de HUDERF, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan de ULB
  • Prof. Dr. Ronny Bruffaerts, psycholoog, doctor in de medische wetenschappen, professor in de psychiatrie aan de KULeuven
  • Eveline Couck, Public Affairs Officer UNICEF

“De gevolgen kunnen een leven lang duren als er niet snel oplossingen worden gevonden”

De eerste gastspreker Dr. Hans Kluge, directeur van de WHO Health for Europe, bracht een aantal tamelijk verontrustende gevolgen van Covid voor jongeren naar voren: een daling van 17% van het (verklaard) geestelijk welzijn, een toename van de werkloosheid, meer armoede en delinquentie, een hoger risico van vroegtijdig overlijden… Dit is een impact met vele factoren, die volgens Kluge een leven lang kan duren als er niet snel oplossingen worden gevonden. “We moeten de visie op geestelijke gezondheid veranderen voor een beter gemeenschappelijk begrip en de krachten tussen sectoren bundelen!” De WHO heeft alleszins oplossingen bedacht: jongeren betrekken bij de oprichting van een alliantie, de hand reiken aan innoverende oplossingsinitiatieven, een nieuw Europees kader inzake geestelijke gezondheid creëren, scholen en universiteiten oproepen om het sociaal-emotioneel leren te verbeteren, een coalitie voor geestelijke gezondheid oprichten om goede praktijken uit te wisselen…

Een bezorgde Minister van Volksgezondheid

Toen kwam de vooraf opgenomen toespraak van minister Frank Vandenbroucke. Hij uitte zijn diepe bezorgdheid over de situatie en sprak over de oplossingen en de middelen die sinds het begin van de crisis zijn toegewezen.

Als jongeren zich uitspreken

Er volgde een kort emotioneel intermezzo, waarin de jongeren zelf het woord namen. Vier visies voor vier verschillende ervaringen van de crisis. Sommigen hebben zich erbij neergelegd, anderen hebben bijna zelfmoord gepleegd. “Ik heb een klein foutje gemaakt; ik heb veel drugs tegelijk genomen…”, bekende een meisje, dat eraan toevoegde dat men niet bang moest zijn om met een professional over zijn problemen te praten. Een andere jongen daarentegen voelde zich niet echt benauwd, maar vernam van mensen om hem heen dat ze het niet goed stelden. “Ik voelde echt een impact op mijn geestelijke gezondheid, want ik voelde me helemaal niet op mijn gemak met mezelf”, zei een andere jongere.

Aan het eind van het symposium, tijdens het debat, reageerde Loredana, lid van de jongerenraad in de regering, op de videoclips: “Ik herkende mezelf echt en ik heb veel empathie voor hen. Ik ging ook door verschillende stemmingen, maar meestal voelde ik me alleen met mijn afstandsonderwijs; ik voelde twijfels, onzekerheid, het was echt moeilijk”. Verder zei ze dat jongeren serieus moeten worden genomen en niet mogen worden gestigmatiseerd; “niet onderschatten dat wij ook lijden”.

Resultaten van de enquête bij het Onafhankelijk Ziekenfonds

Om de omvang van het probleem duidelijk te maken, liet Xavier Brenez, directeur-generaal van het Onafhankelijk Ziekenfonds, de cijfers en gegevens voor zich spreken. Enkele resultaten van de enquête die in september door het ziekenfonds werd uitgevoerd over de gevolgen van Covid voor de geestelijke gezondheid van jongeren (1.000 jongeren tussen 15 en 25 jaar werden ondervraagd): het aantal zelfmoorden is sterk gestegen (België staat nu op de 11e plaats in de wereld); 12% van de jongeren neemt slaapmiddelen; 80.000 jongeren zijn wegens geestelijke gezondheidsproblemen opgenomen in een ziekenhuis of een andere instelling; er waren 200.000 teleconsultaties met psychologen; het gebruik van antidepressiva is toegenomen; 80% van de jongeren voelde een impact op hun sociaal leven; 58% op hun geestelijke gezondheid; 48% op hun fysieke gezondheid; 40% op hun financiën; meisjes lijken er meer last van te hebben dan jongens en slikken meer antidepressiva; meer dan 1/3 heeft geaarzeld of aarzelt nog om hulp te vragen; de meesten voelen onzekerheid en onveiligheid; ze lijden onder vrijheidsberoving en eenzaamheid… Het is dus noodzakelijk deze jongeren te beschermen tegen vooroordelen en stigmatisering. Er is ook behoefte aan meer toegankelijke psychologische hulp voor jongeren (aanvragen, online follow-up, enz.), en aan een drastische verkorting van de wachttijd wanneer het hulpverleningsproces eenmaal is begonnen.

Volledig verzadigde kinderpsychiatrische spoedgevallen

Voor Prof. en Dr. Véronique Delvenne, kinder- en jeugdpsychiater, hoofd van de dienst kinderpsychiatrie aan het HUDERF en hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan de ULB, was de piek van geestelijke gezondheidsproblemen bij jongeren voorspelbaar, maar is ze door de crisis versneld. Deze jongeren bevinden zich in een overgangsperiode tussen kindertijd en volwassenheid en dat maakt hen bijzonder kwetsbaar. Vanaf eind 2020 tot vandaag, zijn de kinderpsychiatrische spoedgevallen volledig verzadigd. In februari 2021 schreeuwde het kinderziekenhuis letterlijk om hulp bij het ministerie van Volksgezondheid; een schreeuw die gelukkig werd gehoord. Maar dit voorkomt geen ziekenhuisopnames voor verminkingen, geweld, depressie… Dr. V. Delvenne dringt er, net als Dr. Hans Kluge, op aan: “Een trauma, zelfs een licht trauma, tijdens de overgangsperiode van kindertijd naar volwassenheid, kan verergeren als het niet in een vroeg stadium wordt behandeld.”

Geestelijke gezondheid van opkomende volwassenen

Voorlaatste tussenkomst van Ronny Bruffaerts, psycholoog, doctor in de medische wetenschappen, professor in de psychiatrie aan de KULeuven. Hij had het vooral over het belang om deze jongeren in de overgangsfase passende psychologische zorg te bieden, zodat de effecten op lange termijn merkbaar zijn. In het algemeen is de kans groter dat mensen die al milde stoornissen hadden, na een crisisperiode zoals deze, ernstigere pathologieën ontwikkelen. Degenen die geen stoornissen hadden, werden toch emotioneel geraakt. Velen zijn bang voor de toekomst en hebben tegenstrijdige gevoelens over hun toekomst. Wij moeten er dus voor zorgen dat zij toegang krijgen tot de aangeboden hulp door deze zo toegankelijk mogelijk te maken.

UNICEF in actie : “What do you think ?”

Tenslotte kwam Eveline Couck, Public Affairs Officer bij UNICEF, het project “What do you think?” voorstellen, waarbij jongeren het woord nemen over allerlei onderwerpen die hen bezighouden. Natuurlijk was de pandemie een van de besproken onderwerpen. Hier is een voorbeeld van wat werd gezegd: “We moeten opener praten over geestelijke gezondheid, zodat jongeren zich niet alleen voelen, zodat het geen taboe is en zodat je niet het idee hebt dat je de enige in je omgeving bent die moeilijkheden heeft. We moeten erover kunnen praten, zodat jongeren sneller om hulp durven te vragen.” Een zin die duidelijk aansluit bij die van Loredana, een van de jongerenvertegenwoordigers in de regering.

 

Bekijk hier de herhaling van het hele symposium!

Sofia Douieb 

 

LEES OOK :