“Inaction is no longer an option!” Met deze sterke woorden sluiten de onderzoekers hun Manufactured Chemicals and Children’s Health – The Need for New Law af. Het rapport, dat onlangs werd gedeeld op de website van Docteur Coquelicot, brengt een aantal zorgen naar voren: het bewezen verband tussen niet-overdraagbare ziekten bij kinderen en hun blootstelling aan chemicaliën, het falen van de wetgeving inzake synthetische chemicaliën en hun massale wereldwijde productie, die naar verwachting verdrievoudigd zal zijn tegen 2050.

Volgens de studie worden er wereldwijd bijna 350.000 chemicaliën verspreid die afkomstig zijn uit chemische mengsels, plastic of fossiele brandstoffen (gas, olie en kolen). De productie ervan blijft elk jaar stijgen en zou een directe, schadelijke invloed hebben op de milieugezondheid van kinderen. Veel niet-overdraagbare ziekten – de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte bij kinderen – worden vermoedelijk veroorzaakt door de productie van synthetische stoffen. De studie werd gevoerd door Philip Landrigan, directeur van het Global Observatory on Planetary Health van Boston College, en werd op 16 januari 2025 via een consortium gepubliceerd in het New England Journal of Medicine. Hier volgt een samenvatting van de belangrijkste punten.

De gezondheid van de kinderen als prioriteit

In vergelijking met farmaceutische producten zijn synthetische chemicaliën en plastic uiteindelijk onderworpen aan weinig wettelijke of politieke beperkingen. In feite wordt er weinig onderzoek gedaan naar de gevaren ervan en wordt er weinig toezicht gehouden nadat ze op de markt zijn gebracht. De schadelijke effecten op lange termijn op de gezondheid van de bevolking, vooral van kinderen, zijn echter zeer reëel. Volgens de studie wordt minder dan 20% van de synthetische chemicaliën getest op mogelijke toxiciteit. Ook de effecten op kinderen en zuigelingen worden niet onderzocht, hoewel er een verband bestaat tussen deze chemicaliën en bepaalde kinderziekten. Een herziening van de wetgeving om kinderen te beschermen tegen deze bewezen gevaren moet een prioriteit voor de bevolkingsgezondheid zijn!

Enkele belangrijke cijfers

Als we een blik werpen op de afgelopen vijftig jaar tot vandaag, toont de studie ons enkele belangrijke (en zeer verontrustende!) cijfers :

• Het aantal niet-overdraagbare ziekten onder kinderen is sterk gestegen.
• De incidentie van kinderkanker is met 35% gestegen.
• Aangeboren afwijkingen die verband houden met de mannelijke voortplanting komen dubbel zo vaak voor.
• Een op de zes kinderen heeft nu te maken met neurologische ontwikkelingsstoornissen.
• Bij een op de zesendertig kinderen wordt een autismespectrumstoornis vastgesteld.
• De prevalentie van astma bij kinderen is verdrievoudigd.
• De prevalentie van kinderobesitas is bijna verviervoudigd.
• Er is een sterke toename van diabetes type 2 bij kinderen en adolescenten.
• Onder volwassenen zijn ziekte, beperkingen en sterfte door hart- en vaatziekten, beroertes en veel vormen van kanker gedaald.

Onderzoek naar milieugezondheid in de kindergeneeskunde

Als we het hebben over de ontwikkelingen van de milieugezondheid in de kindergeneeskunde, moeten we 25 jaar terug in de tijd. Zo waren er twee belangrijke gebeurtenissen: de publicatie van het rapport Pesticides in the Diets of Infants and Children van de National Research Council in 1993, waarin werd aangetoond dat er biologische factoren waren die kinderen gevoelig maakten voor toxische chemicaliën. De tweede was de goedkeuring van de Food Quality Protection Act (FQPA) in 1996. De van oorsprong Amerikaanse pesticidenwet heeft van de milieugezondheid van kinderen een nationale prioriteit gemaakt en daarmee het onderzoek naar milieugezondheid in de kindergeneeskunde gestimuleerd. Een blootstelling, zelfs kortstondig, aan toxische chemicaliën bij kinderen, die kwetsbaar zijn, verhoogt het risico om ziekten of beperkingen te ontwikkelen, die hun hele leven lang kunnen blijven.

“De situatie verslechtert snel. De voortdurende en ongecontroleerde toename van chemische synthese brengt niet alleen kinderen over de hele wereld in gevaar, maar ook ons voortplantingsvermogen” , vertelt Philip Landrigan, directeur van het Global Observatory on Planetary Health van Boston College.

Een voorbeeld

In de Verenigde Staten werd tussen de jaren 50 en 70 jaarlijks bijna 100.000 ton lood, bekend als tetra-ethyl, aan benzine toegevoegd. De bedoeling daarvan was om de prestaties van de auto’s te verbeteren. Dit leidde tot massale vervuiling van het milieu; het gemiddelde loodgehalte in het bloed van de bevolking bedroeg 16 tot 17 g per deciliter. Er waren ook nog de volgende gevolgen: het gemiddelde IQ van Amerikaanse kinderen – het criterium dat gebruikt wordt in de internationale classificatie van ziekten om verstandelijke beperkingen te definiëren – daalde met 2 tot 5 punten; het aantal kinderen met een IQ hoger dan 130 daalde met meer dan 50% en het aantal kinderen met een IQ lager dan 70 steeg met meer dan 50%.

De mislukking van de chemicaliënwetgeving

Vandaag de dag draait de chemische industrie op volle toeren en is ze de op een na grootste verwerkende industrie ter wereld. Deze sector alleen is goed voor bijna 25% van het bruto binnenlands product (BBP) van de Verenigde Staten. Dit is met name te wijten aan het feit dat sinds de TSCA (Toxic Substances Control Act) in 1976 werd aangenomen, er maar heel weinig chemicaliën verboden of beperkt zijn op de Amerikaanse markt. De wetgeving inzake chemicaliën in de Europese Unie – bekend als Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH) – werkt als volgt: “geen gegevens, geen markt”. In de praktijk is de chemische productie echter niet echt aan banden gelegd.

Een wetgevende wake-upcall

De studie pleit daarom voor een wijziging van de wetgeving voor chemicaliën om de gezondheid van kinderen te beschermen. In de werkelijkheid lijkt dat niet zo eenvoudig. Volgens Philip Landrigan moeten er strenge tests worden uitgevoerd om te bewijzen dat de chemicaliën niet toxisch zijn bij blootstelling. Dit zou de onbeperkte productie voorkomen en een voorzichtiger aanpak voor de gezondheid van kinderen aanmoedigen. Bovendien moeten er controles worden uitgevoerd op chemicaliën nadat ze op de markt zijn gebracht om eventuele ongewenste gevolgen op lange termijn op te sporen. Bijvoorbeeld door rekening te houden met de resultaten van toxicologische onderzoeken op dieren. Die kunnen worden gebruikt om de risico’s voor de menselijke gezondheid te voorspellen, en in het bijzonder voor kinderen. De laattijdige gevolgen van vroege blootstelling kunnen worden waargenomen bij dieren die in utero zijn blootgesteld.

Internationale inspanningen aanmoedigen

Het is dus duidelijk dat de blootstelling van kinderen aan een toxische chemicaliën de gezondheid, economische levensvatbaarheid en veiligheid van een hele samenleving kan schaden en zelfs schadelijke gevolgen kan hebben voor het voortplantingsvermogen van de mensheid. De wereldwijde milieucrisis blijft groeien en chemische vervuiling vormt daarbij een echte uitdaging! Om onze planeet te proberen te redden, of beter gezegd de toekomst van alle kinderen ter wereld, zou een wereldwijd verdrag een sleutelrol kunnen spelen: de Verenigde Naties zouden een wettelijk bindende wet moeten invoeren om de productie en commercialisering van chemicaliën in te perken. Er bestaat al een wereldwijd verdrag over plastic dat hiervoor als basis zou kunnen dienen.

Wijzigingen en opmaak: Samuel Walheer

LEES OOK :

• Nieuw jaar, nieuwe resolutie over preventie, een van de sleutels tot een gezondere bevolking
• “Mijn gezondheid, mijn recht”, de nieuwe campagne van de WGO voor Wereldgezondheidsdag
• Een duwtje in de rug: het nieuwe jaar brengt nieuwe plaatsen in de zorg voor kinderen en jongeren in België
• Milieugeneeskunde en kleuters: focus op het initiatief ‘Docteur Coquelicot’ – Hospichild

Goed nieuws voor mensen met het syndroom van Down: een nieuwe behandeling zou hun levenskwaliteit aanzienlijk kunnen verbeteren. Het kandidaat-geneesmiddel AEF0217 (van het biofarmaceutische bedrijf Aelis Farma) bevindt zich momenteel in de testfase en de eerste klinische resultaten zijn zeer bemoedigend.

De behandeling in ontwikkeling is getest op 29 jongvolwassenen met het syndroom van Down. Na slechts vier weken waren er significante verbeteringen op het gebied van verbale expressie, sociale interactie en het uitvoeren van routinetaken. Die vooruitgang biedt uitzicht op meer autonomie voor die patiënten.

Gerichte aanpak om de levenskwaliteit te verbeteren

Het mogelijke geneesmiddel AEF0217 richt zich specifiek op cognitieve stoornissen zoals geheugen- en spraakproblemen, die vaak voorkomen bij mensen met het syndroom van Down. De proefpersonen in het onderzoek zagen hun levenskwaliteit toenemen. Voor de wetenschap zijn die vorderingen hoopgevend in de zoektocht naar langetermijnoplossingen. Er moeten evenwel nog een aantal stappen worden genomen voordat het geneesmiddel op de markt kan worden gebracht.

Gebaseerd op een natuurlijk molecuul

Nog een voordeel van AEF0217 is dat het gebaseerd is op een natuurlijk molecuul dat focust op het endocannabinoïdesysteem, dat een rol speelt bij cognitieve functies. In tegenstelling tot conventionele benaderingen verbetert dit medicijn de hersencapaciteit dus op natuurlijke wijze, zonder dat er tot nu toe belangrijke bijwerkingen zijn waargenomen. Die unieke eigenschappen sterken onderzoekers in hun geloof in het therapeutische potentieel van het geneesmiddel.

→ Lees het (Franstalige) bronartikel voor meer technische details 

Andere ontwikkelingen

Al in 2022 was er een andere belangrijke doorbraak, dankzij een samenwerking tussen het Inserm (de Franse instelling voor gezondheid en medisch onderzoek) en het CHUV (een universitair ziekenhuis in Lausanne, Zwisterland). Ze ontwikkelden een vernieuwende therapie waarbij het hormoon GnRH pulserend werd geïnjecteerd, waardoor de cognitieve functie bij zeven patiënten met trisomie 21 verbeterde. Na zes maanden was er een significante vooruitgang op het gebied van redeneren, geheugen en het begrijpen van instructies. Die resultaten bevestigen dat ook hormonale benaderingen een belangrijke rol kunnen spelen.

Een hoopvolle toekomst voor gezinnen

Die ontwikkelingen zijn het resultaat van de voortdurende inspanningen van medische onderzoekers om de behandeling te verbeteren van cognitieve stoornissen die samengaan met het syndroom van Down. Hoewel die behandelingen zich nog in de evaluatiefase bevinden, biedt de wetenschappelijke vooruitgang hoop op meer autonomie en levenskwaliteit. Dat is bemoedigend nieuws voor de betrokkenen en hun familieleden.

Sofia Douieb

LEES OOK:

• Downsyndroom: een video tegen vooroordelen!
• Trisomie 21 : des enfants « avant tout ! » (Franstalig artikel)
• « Jusqu’à s’oublier » : documentaire poignant sur les fratries d’enfant en situation de handicap (Franstalig artikel)
• Een pop met een visuele beperking zorgt voor meer inclusie

Goed nieuws voor kinderen met taaislijmziekte: vanaf 1 februari 2025 wordt het geneesmiddel Kaftrio ook vergoed voor kinderen van 2 tot 5 jaar. Dit is de tweede keer in twee jaar dat de vergoeding voor deze behandeling wordt uitgebreid. De eerste keer was voor kinderen van 6 tot 11 jaar, en hierover is al eerder een artikel gedeeld. Kaftrio is een combinatietherapie die wordt gebruikt voor de behandeling van taaislijmziekte bij ongeveer 70 peuters in België. Een stap voorwaarts voor kinderen en hun families die getroffen zijn door deze ziekte.

“Het is absoluut mijn intentie om ervoor te zorgen dat de beste geneesmiddelen voor patiënten beschikbaar zijn, en zo ook om het leven van mensen met mucoviscidose en hun families te verbeteren. Dit geneesmiddel was al beschikbaar voor kinderen vanaf 6 jaar. Ik ben blij dat we vandaag weer een grote stap vooruit zetten en ook jongere kinderen van 2 tot 5 jaar toegang bieden tot deze behandeling. ​ Dit zal een aanzienlijke verbetering zijn voor de levenskwaliteit van ongeveer 70 jonge kinderen met muco.”  , Frank Vandenbroucke, ministre fédéral démissionnaire de la Santé.